— / 10
Ćwiczenia stylistyczne
Exercices de style
Raymond Queneau
Jan Gondowicz
XII 2005
83-88612-98-0
128s. 120×180mm
17,—
papier
Gdzie kupić |
||
---|---|---|
Sprzedawca | Format | Cena |
MadBooks.pl » | (dowolny) | ? |
Selkar.pl » | (dowolny) | ? |
Kumiko.pl » | (dowolny) | ? |
Skapiec.pl » | (dowolny) | ? |
Amazon.co.uk » | (dowolny) | ? |
Wielki literacki eksperymentator Raymond Queneau (1903-1976) zawdzięcza sukces światowy dwóm dziełom: powieści „Zazi w metrze” („Zazie dans le métro”, 1959) i wcześniejszym „Ćwiczeniom stylistycznym” („Exercices de style”, 1947). Jednak „Ćwiczenia” bardziej jeszcze niż „Zazi” cieszyły się sławą nieprzekładalnych. Napisane są bowiem zgodnie z zasadami kombinatoryki, dzięki którym błahy, wręcz niegodny uwagi incydent w autobusie opowiadany jest na 99 sposobów z wykorzystaniem wszelkich możliwych figur retorycznych i stylów literackich. Tłumaczowi polskiemu nasuwają masę przeszkód z racji bogactwa gramatyki i retoryki francuskiej, gdzie użycie stosownych form pociąga za sobą utrwalone w rozległej tradycji literackiej tony: wahanie, patos, ironię… Tym trudniej oddać ten wymiar gry, który prowadzi do opowiadania w sposób zakazany, wbrew owym konwencjom. W tak krótkich tekstach nadrobić to jednak można nadużyciem gramatyki polskiej i – by tak rzec – próbami przeciążeniowymi leksyki.
Wedle przedmowy autora do jednego z wydań, „[…] W latach trzydziestych byliśmy kiedyś z Leirisem w sali Pleyela na koncercie, podczas którego wykonano fugę Bacha. Mówiliśmy później, że interesujące byłoby stworzenie w literaturze czegoś podobnego, co powstaje dzięki zwielokrotnieniu wariacji, niemal ad infinitum” . Muzyczność i matematyczność nadają „Ćwiczeniom” walor książki jedynej w swoim rodzaju, nie należącej do żadnego gatunku literackiego. ‘Jak’ tryumfuje tu bez reszty nad ‘co’, sprawiając, że na bohatera dzieła awansuje niepostrzeżenie sama inwencja i niepohamowana swoboda przekształceń. Czyni to z „Ćwiczeń” jedną z najśmieszniejszych książek świata.