Monumentalne dzieło Władysława Kopalińskiego powstałe jako reakcja na warunki współczesnego życia oraz rozwój nowych dziedzin nauki i techniki, które powodują rwanie się więzi kultury, oddalanie od dziedzictwa wieków, słabnięcie związków z kulturą narodową, europejską, śródziemnomorską. Autor książki próbując przeciwdziałać tym procesom, dokonał wyboru haseł w zakresie mitów i tradycji kultury w ich najszerzej rozumianym sensie. Główne tematy Słownika… obejmują wiele wątków:

– postacie i wydarzenia z Biblii,-

– bóstwa i bohaterowie mitologii śródziemnomorskich i północnych,

– bohaterowie legend, sag, epopei, romansów, poematów, pieśni, żywotów, bajek, folkloru, tradycji ludowej,

– bohaterowie narodowi i ludowi, otoczeni legendą historyczni władcy, wodzowie, buntownicy, zbójcy,

– legendarni i historyczni nosiciele cywilizacji, odkrywcy nowych lądów i nowych dziedzin wiedzy,

– słynne kobiety,

– słynne dynastie i rody,

– słynne bitwy,

– miejsca i budowle historyczne,

– arcydzieła architektury, malarstwa, rzeźby, muzyki, zwłaszcza jako ilustracje mitu lub historii,

– popularne pieśni ludowe i narodowe, opery, operetki, musicale,

– postacie literackie,

– wyrazy o znacznej liczbie odniesień do kultury, historii i tradycji,

– grupy znaczeniowe (por. Rodzina, Prowincjonalizmy, Głosy ptaków),

– wyrazy polskie rzadko już goszczące w słownictwie czynnym, których nie ma potrzeby używać, ale które powinno się znać i rozumieć.