Zbiorowa pamięć narodu

Jedyne w swoim rodzaju spojrzenie na dzisiejsze Niemcy

Od 140 lat Niemcy są główną potęgą na kontynencie europejskim. Ćwierć wieku temu powstało jednak nowe państwo niemieckie. Na ile zatem tak naprawdę jesteśmy w stanie je zrozumieć i jak ich obywatele postrzegają dziś samych siebie? Neil MacGregor twierdzi, że w przypadku Niemiec (w przeciwieństwie do pozostałych europejskich państw) nie sposób stworzyć jednej spójnej i wspólnej wersji narodowej historii, gdyż tym w kraju uwarunkowania zarówno historyczne, jak i geograficzne były zawsze zmienne i niestabilne. Przez większą część połowy tysiąclecia, o którym traktuje niniejsza książka, Niemcy składały się z wielu odrębnych bytów politycznych, mających własną historię. Wszelkie zaś bezpieczne i wygodne wersje wspólnych dziejów swego narodu, jakie Niemcy mogli sobie opowiadać przed rokiem 1914, przepadły na dobre w wyniku wydarzeń z następnych trzydziestu lat. Choć nieodłączną cechą niemieckiej historii może istotnie być pewna fragmentaryczność, to zarazem pojawia się w niej dosyć sporo wspólnych dla większości Niemców wspomnień, odczuć i doświadczeń; niniejsza książka zaś stawia sobie za cel bliższe zbadanie niektórych spośród nich. Poczynając od wynalezienia druku przez Gutenberga w XV wieku, MacGregor wybiera takie przedmioty i idee, miejsca czy postaci, które wciąż budzą żywy oddźwięk – jak drezdeńska porcelana i fragmenty ruin tegoż miasta, projekty Bauhausu i niemieckie kiełbaski, korona Karola Wielkiego i bramy obozu w Buchenwaldzie – aby pokazać nam co nieco z ich zbiorowej pamięci i wyobraźni. Nikt dotąd nie napisał podobnej książki na temat Niemiec.