Tematyka łagrowa znajduje w „Kręgu pierwszym” swój fabularny kształt w opisie „szaraszki”, specyficznej formy więzienia, które w istocie stanowiło instytut badawczy – tu pracujący nad deszyfracją ludzkiego głosu i techniką podsłuchu – a zatrudnieni w nim więźniowie byli często wybitnymi naukowcami. Istotnym uzupełnieniem tekstu powieści jest wątek osobistych losów Stalina oraz próba nakreślenia jego portretu psychologicznego.

„Krąg pierwszy” należy obecnie do kanonu najwybitniejszych powieści XX wieku, a jego demaskatorska treść stała się ważnym elementem poznania stalinowskiego systemu terroru i zagłady.