Droga do ostatecznego rozwiązania

20 stycznia 1942 roku na zaproszenie Reinharda Heydricha, szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, piętnastu mężczyzn – byli to wysokiej rangi przedstawiciele nazistowskiej służby państwowej, NSDAP i SS – spotkało się w luksusowej willi na zachodnich obrzeżach Berlina, przy Grosser Wannsee. Piękno architektury i krajobrazu dramatycznie kontrastowało z celem ich spotkania. W przejętej przez SS i służącej jako dom gościnny willi zebrano się, by obradować nad „ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej”. Jak dokumentuje zachowany protokół, precyzyjnie ustalono, kto będzie podlegać eksterminacji oraz w jaki sposób należy tego dokonać. Piętnastu mężczyzn, spośród których dziesięciu ukończyło studia wyższe, a ośmiu miało tytuł doktorski, dyskutowało w idyllicznym otoczeniu nad projektem w zaangażowany, rzeczowy i fachowy sposób. Nikt nie zakwestionował jego założeń, zakładających wymordowanie jedenastu milionów ludzi.

W swojej najnowszej książce Peter Longerich, jeden z najbardziej cenionych historyków zajmujących się narodowym socjalizmem, pokazuje, dlaczego konferencja w Wannsee odgrywa kluczową rolę w historii Holocaustu. W swojej analizie oraz jasnej interpretacji protokołu udaje się mu precyzyjnie zrekonstruować proces decyzyjny, który doprowadził do wymordowania europejskich Żydów, oraz ukazać w nowym świetle motywy sprawców.