Polska niepodległość – wysiłek narodu czy… szczęśliwy przypadek?

Swój niepodległy byt Polska rozpoczynała zniszczona, zubożona, bez ustalonych granic, bez wojska, za to z koniecznością scalenia trzech różnych organizmów. Proces integracji musiał odbywać się sprawnie, szczególnie w obliczu niechęci sąsiadów i niejednoznacznej postawy rządów mocarstw koalicyjnych. Jednak dzięki niezwykłemu wysiłkowi całego pokolenia Polaków i sprzyjającej koniunkturze międzynarodowej udało się niepodległość obronić i zachować.

Setna rocznica odzyskania niepodległości to doskonała okazja do zmierzenia się z mitem założycielskim współczesnej Polski. W dotychczasowych ocenach tej rocznicy dominował patos, a o przywódcach niepodległościowych powielano stereotypowe opinie.

Marek Rezler, ceniony historyk i publicysta, rozprawia się z szeregiem mitów, które na stałe weszły do kanonu narodowej megalomanii: o dokonaniach powstań narodowych i męczeństwie narodu pod zaborami, o rzekomej mocarstwowości młodego państwa i późniejszej tzw. zdradzie zachodnich sojuszników, o nieliczeniu się z twardą realpolitik na przestrzeni całego XX wieku.

Świetnie prowadzona narracja i dynamiczny styl to dodatkowy atut tej książki, a śmiałe, ale uzasadnione oceny wnoszą powiew świeżości do narodowego dialogu.