W całej historii kultury zachodniej wielokrotnie pojawia się zamiłowanie do tworzenia katalogów: spisy świętych, formacje żołnierskie, katalogi monstrów albo roślin leczniczych, inwentarze skarbców i tak aż do parad i pokazów początku XX wieku ogarniających scenę muzyczną, jak i modę.

Owo szaleństwo z tworzeniem katalogów nie jest ani czymś niewinnym, ani przypadkowym. Kultura preferuje zamknięte, stabilne formy, kiedy ma pewność co do swojej kulturowej tożsamości – tworzy spisy, kiedy staje w obliczu nieuporządkowanych serii zjawisk, których nie da się zaklasyfikować na podstawie znanych kryteriów. Dlatego właśnie poetyka katalogów przewija się przez całą historię sztuki i literatury, ale nie objawia się wyłącznie w tak prostych formach jak stare bestiariusze z ich wykazami baśniowych stworów, niebiańskie zastępy aniołów i piekielne hordy diabelskie, XVI-wieczne kolekcje fauny i flory czy też w ponadczasowym zamiłowaniu do parad i pokazów – bo znajdujemy także jej bardziej skomplikowane realizacje, tak u Homera, jak i u Joyce’a, wśród skarbów gotyckich katedr i na onirycznych krajobrazach Boscha, a także we współczesnych, w dziełach Warhola i Armana.

Umberto Eco w swojej książce zastanawia się nad tym, w jaki sposób sama idea katalogów zmieniała się w miarę upływu wieków i jak odzwierciedlała ducha czasu. Oprócz samego tekstu autora książka zawiera także antologię tekstów literackich oraz ogromną ilość reprodukcji dzieł sztuki, ilustrujących zawarte tutaj tezy.