„Historia Śródziemia” to najbardziej oczekiwany przez fanów na całym świecie (w całości ukazała się tylko po angielsku i hiszpańsku, wybrane tomy natomiast opublikowano po polsku, francusku, niemiecku, szwedzku, węgiersku i rosyjsku) dwunastotomowy cykl książek wydanych przez Christophera Tolkiena na podstawie zapisków i notatek, które pozostawił jego ojciec.

Pod koniec 1937 roku J.R.R. Tolkien niechętnie odłożył na bok pracę nad bardzo już teraz rozbudowanymi mitami i bohaterskimi legendami o Valinorze i Śródziemiu. Miał bowiem nowe zadanie – rozpoczął pisanie „Władcy Pierścieni”. Piąty tom „Historii Śródziemia” jest zwieńczeniem dotychczasowych prac nad tą tematyką. Tolkien dopracował już późną formę „Roczników Valinoru” i „Roczników Beleriandu”, „Silmarillion” był bliski ukończenia. „Mit o Muzyce Ainurów” stał się osobnym dziełem, a legenda o upadku Númenoru pojawiła się już w swojej pierwotnej formie. Ściśle związana z tymi tekstami była niedokończona opowieść o „podróżach w czasie„ zatytułowana „Utracona droga”. Miała ona połączyć świat Númenoru i Śródziemia z legendami zupełnie innych czasów i innych ludów. Tolkien opracował też „słownik etymologiczny„ – najbardziej obszerny opis elfickiego słownictwa.

Tylko znajomość „Historii Śródziemia” pozwala wypełnić wszystkie luki w wiedzy o Śródziemiu i delektować się w pełni ogromem i bogactwem wykreowanego przez autora „Władcy Pierścieni” świata.